ต้าลี่ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของยูนนาน มีพื้นที่ประมาณ 1,457 ตารางกิโลเมตร มีประชากรประมาณ 4 แสนคน ส่วนใหญ่เป็นชาวจีนพื้นเมืองเรียกว่า “ชาวไป๋” ซึ่งมีมากถึง 64 เปอร์เซนต์ของประชากรทั้งหมด ชื่อของเมืองต้าลี่เป็นชื่อเดิมที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ที่เรียกว่าอาณาจักรต้าลี่ หรือต้าลี่ฟู่ ซึ่งแยกตนออกมาปกครองตนเองเป็นอาณาจักรเล็กๆที่มีลักษณะพิเศษและศิลปะการก่อสร้างที่เฉพาะตัว โดยเฉพาะที่มีชื่อเสียงที่สุดคือการก่อสร้างเมืองด้วยหินอ่อนที่มีความสวยงาม ซึ่งหินอ่อนของต้าลี่นับว่าเป็นเลิศไม่เป็นรองใคร เมืองต้าลี่จีงมีชื่อเสียงมากในเรื่องของกำแพงเมืองหินอ่อน หรือถนนบางแห่งที่ทำจากหินอ่อน ทำให้เมืองนี้เป็นเมืองในฝันสีขาวอ่อนที่โอบล้อมไปด้วยมวลไม้ดอกไม้ใบนานาพันธุ์
ตัวเมืองต้าลี่ตั้งอยู่เคียงกันกับภูเขาฉางซานเมือมองไปทางทิศตะวันตกจะเห็นภูเขาฉางซานตั้งตระหง่านอย่างน่าเกรงขาม และเมื่อมองไปทางทิศตะวันออกจะเห็นวิวทิวทัศน์ของทะเลสาบเอ๋อไห่และเนินเขาน้อยใหญ่ล้อมรอบ นับว่าเมืองต้าลี่มีบรรยากาศที่สวยงามน่าอยู่ไม่น้อย นอกจากนี้อากาศยังเย็นสบายถึงค่อนข้างหนาว (สำหรับคนไทย) เนื่องจากตั้งอยู่ในระดับความสูงโดยเฉลี่ยที่ 1,974จากระดับน้ำทะเล แต่เมื่อเข้าสู่ฤดูร้อนอากาศจะอุ่นขึ้นแต่ไม่อบอ้าวเนื่องจากมีลมพัดผ่านตลอดทั้งปี จนมีคำเรียกขานว่า “เมืองแห่งสายลม”
เมืองโบราณต้าลี่ในยุคของต้นราชวงศ์ชิงของอาณาจักรจีนอันยิ่งใหญ่ ณ ดินแดนทางตะวันตกเฉียงใต้นับตั้งแต่ทะเลสาบเอ๋อไห่ทางตะวันออกจนกระทั่งจรดภูเขาฉางซานตะวันออก ได้มีการก่อสร้างอาณาจักรหนึ่งขึ้นมาโดยมีการปกครองด้วยกฎหมายแบบเฉพาะตัวที่เรียกว่า “เว่ย” ไม่ขึ้นตรงกับราชวงศ์ชิง ทำให้อาณาจักรนี้ได้รับการขนานนามอีกชื่อหนึ่งว่า “เว่ยที่ยิ่งใหญ่” และเมื่อปกครองมาได้ระยะเวลาหนึ่งอาณาจักรนี้ได้รับการเรียกขานว่า “ชาวไต”
เมืองโบราณต้าลี่ถูกโอบล้อมด้วยกำแพงเมืองขนาดใหญ่ที่สูงถึง 8 เมตร และมีความยาวถึง 3.6 กิโลเมตร รูปแบบการก่อสร้างทำมาจากหินและฉาบให้เรียบสวยงาม มีประตูเมือง 4 ด้าน ภายในมีตำหนักใหญ่ที่เรียกว่า “เมืองต้องห้าม” ปัจจุบันสิ่งก่อสร้างภายในเมืองใหญ่สูญสลายไปมาก ยังมีหลงเหลือให้เห็นอยู่เพียงไม่กี่แห่งนั่นคือประตูเมืองทางด้านใต้และด้านเหนือที่นักท่องเที่ยวนิยมไปเก็บภาพอดีตอาณาจักรโบราณต้าลี่ฟู่อันยิ่งใหญ่
เจดีย์สามองค์ต้าลี่
เจดีย์สามองค์แห่งเมืองต้าลี่นั้นตั้งอยู่ทางทิศเหนือเฉียงใต้ของเมืองต้าลี่ ห่างจากตัวเมืองเพียงหนึ่งกิโลเมตร สร้างขึ้นเนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งของบริเวณวัดชงเซิน วัดโบราณของอาณาจักรน่านเจ้า ซึ่งปัจจุบันนี้มีเพียงตัวเจดีย์เท่านั้นที่ยังคงตั้งตระหง่านให้คนรุ่นหลังได้ชื่นชม
เมืองเก่าต้าลี่
ต้าลี่จะมีโซนเมืองเก่าที่ตั้งอยู่ในกำแพงเมืองโบราณ ทางรัฐบาลจีนได้จัดทำอนุรักษ์เมืองเก่าต้าลี่อย่างดี นักท่องเที่ยวสามารถเที่ยวชมภายในเมืองในลักษณะย้อนยุคอาณาจักรน่านเจ้า
เมืองลี่เจียง
ลี่เจียงเป็นเมืองเก่าย้อนไปประมาณ 800 ปี เมืองลี่เจียงมีการจัดผังเมืองให้มีระบบชลประทานภายในเมืองกระจายไปทั่วทุกตรอกซอกซอย ดังนั้นเวลาที่นักท่องเที่ยวเดินเล่นเที่ยวชมเมืองเก่าลี่เจียงจะสัมผัสกับบรรยากาศที่สงบสวยงาม มีสายน้ำไหลให้ความรู้สึกเย็นสบายอยู่ตลอดเวลา ณ ตัวเมืองสามารถมองออกไปไกลเห็นยอดเจาหิมะมังกรหยกได้อย่างสบายในวันที่ฟ้าโปร่ง นอกจากนี้รอบๆตัวเมืองยังมีสถานที่ท่องเที่ยวอื่นๆที่น่าสนใจอีกมาก ทั้งสระมังกรดำ และวัดเก่าแก่ต่างๆ
เมืองลี่เจียง เป็นเมืองขนาดเล็กอันสงบเงียบเก่าแก่โบราณกว่า 800 ปี ทั้งภูเขาและแม่น้ำลำธารทิวทัศน์งดงาม ในปัจจุบันถูกแบ่งออก 2 ส่วน คือ เมืองเก่า และเมืองใหม่ โดยมีภูเขาสิงโตเป็นแนวกั้น ทางฝั่งทิศนะวันตกของภูเขาเป็นเมืองใหม่และฝั่งตะวันออกเป็นเขตเมืองเก่า เมืองเก่าลี่เจียงในอดีตนั้เป็นชุมชนเมืองเก่าต้ายั่น (Dayan) ซึ่งมีอายุตั้งแต่ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 12-13 จากนั้นมาก็กลายเป็นเมืองที่มีผู้คนอาศัยกัมาตลอด ส่วนเมืองใหม่นั้นเพิ่งสร้างสมัยกองทัพแดงบุกเข้าลี่เจียงช่วงปี 1949 นี้เอง
ปัจจุบันเมืองเก่าต้ายัน มีคนอาศัยอยู่ประมาณ 60,500 คน แต่ประชาชทั่วเมืองลี่เจียงมีประมาณ 301,000 คน โดยมีชนเผ่าต่างๆมากมาย และที่สำคัญมีชนเผ่านาซี(Naxi) อาศัยอยู่มากที่สุด ชนเผ่านนาซีเป็นกลุ่มคนที่มีวัฒนธรรมเป็นของตนเอง เรียกว่า วัฒนธรรม "ตงปา" ในภาษานาซีแปลว่า "ผู้ยึดมั่นคัมภีร์" คือผู้ฉลาดมุ่งมั่นยึดหลักการในการดำรงชีวิตและใช้คัมภีร์ตงปาในการประกอบอาชีพไม่ว่าจะมีพิธีกรรมใดๆในแต่ละวันก็จะใช้คัมภีร์นี้ประกอบอยู่ร่วมด้วยทุกคราไป
ที่เที่ยวที่มีชื่อเสียงของเมืองลี่เจียงคือ ภูเขาหิมะมังกรหยก เป็นหนึ่งในภูเขาที่ล้อมรอบเมืองลี่เจียงและมีความงามประจักษ์ต่อสายตาชาวเมืองยามฟ้าใส มองเห็นยอดเขาซานจือโต่วได้อย่างชัดเจน ยอดเขาซานจือโต่วมีระดับความสูงถึง 5,596 เมตรจากระดับน้ำทะเล มองเห็นเย็นยอดแหลมสูงตระหง่านสวยงาม เทือกเขาหิมะมังกรหยกเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาหิมาลัยที่แตกแขนงออกมาเข้าสู่จีน เป็นเสมือนสาขาย่อยๆของภูเขาอันยิ่งใหญ่ ห่างจากเมืองลี่เจียงไปประมาณ 15 กิโลเมตร ยอดเขามีหิมะปกคลุมตลอดปี คล้ายกับมังกรหยก เรียกกันว่า หยู่หลง หรืออี้หลง แปลว่ามังกรหยกนั่นเอง บนยอดเขาจะมีหิมะปกคลุมตลอดทั้งปี
ปัจจุบันเทือกเขาหิมะมังกรหยกมีฐานะเป็นป่าอนุรักษ์ที่อุดมไปด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด และจะมีสมุนไพรหายากและไม้ยืนต้นกว่า 400 ชนิดขึ้นอยู่ที่ภูเขาแห่งนี้ จนนักพฤกษศาสตร์ชาวอเมริกัน โจเซฟ ร๊อกก็ยังต้องเดินทางมาอยู่ที่ลี่เจียงเพื่อศึกษาพืชพันธ์ที่หาไม่ได้ในพื้นที่อื่นๆของโลก
เมื่อกล่าวถึงเส้นทางลี่เจียงและพันธ์ไม้ต่างๆแล้วก็สามารถเชื่อมโยงเส้นทางท่องเที่ยวได้อีกนั่นคือเส้นทาง แชงกรีล่า โดยจะสามารถอ่านบทความเกี่ยวกับ เที่ยวไปในแชงกรีล่าได้อีกในบทความถัดไป ซึ่งท่านจะพอสรุปได้ถึงเส้นทางแชงกรีล่าว่ามีเส้นทางท่องเที่ยวหลักๆที่เป็นที่กล่าวถึงอย่างไรบ้าง
